Enoturystyka: Regiony winiarskie Włoch

Dogodne warunki klimatyczne i geologiczne to największe atuty włoskiego winiarstwa. Wielowiekowa tradycja, mająca korzenie jeszcze w czasach starożytnych, pozwoliła na rozwój szczepów, które w swoisty sposób dostosowywały się do regionów, w których były uprawiane.

Włoskie winnice zlokalizowane są na terenie całego kraju – od Piemontu i Lombardii na północy, po Kalabrię i Sycylię na południu. Włochy należą do największych producentów i eksporterów wina na świecie. W niektórych latach powstaje tu ¼ światowej produkcji.

Włoskie regiony winiarskie pokrywają się z regionami geograficznymi. Wynika to z historii, kiedy regiony posiadały dużą autonomię oraz z różnic klimatycznych. Inaczej uprawia się winorośl np. w górzystym Piemoncie, a inaczej w upalnej Calabrii.

We Włoszech uprawia się ponad sześćset odmian winorośli. Najbardziej rozpowszechnionymi szczepami są, w przypadku win czerwonych: sangiovese („duma Toskanii”), z której powstają trunki o posmaku owocowym, montepulciano (głównie w prowincji Abruzzo), barbera (w Piemoncie i Lombardii), corvina (w rejonie Veneto). Na potrzeby win białych wykorzystuje się: trebbaino (uprawiany praktycznie w całym kraju), moscato (Piemont), pinot grigio (półwysep Garganego).

Warto wspomnieć o odmianach, które uprawia się na terenie Włoch niemal w niezmienionej postaci od czasów starożytnych. Do tej grupy należy na przykład nuragus – biała odmiana fenicka uprawiana na południu Sardynii od XII wieku p.n.e.

Szczepy stosowane do produkcji win włoskich:

BIAŁE:

MOSCATO – jeden z najstarszych szczepów; najlepsze warunki do jego uprawy znajdują się w okolicach Piemontu. Największa koncentracja upraw przypada na okolice miasta Asti. Winogrona tego szczepu służą do produkcji win musujących Asti oznaczonych symbolem DOCG. Winogrona szczepu moscato odznaczają się długim cyklem życiowym, trwającym od wczesnej wiosny aż do jesieni. Krzewy są wystawione na oddziaływanie zimnego, górskiego wiatru, ale dojrzewają w upalnym, śródziemnomorskim lecie.
PINOT GRIGIO/PINOT GRIS – biała odmiana winogron, charakterystyczną jej cechą jest dosyć ciemna barwa skórki; dzięki kolorowi skórki wina produkowane z tego szczepu mają wyjątkowo głęboki kolor. Odmiana ta stosowana jest na dużą skalę na terenie północno-wschodnich Włoch. Przy umiejętnej uprawie pozwala osiągać doskonałe, łagodne, przyjemne wina, o delikatnym, raczej neutralnym zapachu, niskiej kwasowości i wyrazistym kolorze. Wyczuwalne nuty zapachowe: skórki owoców, zwłaszcza brzoskwini i pomarańczy.
PROSSECO – stosowane do produkcji białego, wytrawnego wina musującego; szczep uprawiany głównie w regionie Veneto. Winogrona zbiera się bardzo późno. Bąbelki wina Prosecco powstają w sposób naturalny, w wyniku wtórnej fermentacji w stalowych kadziach. Wino to można spotkać w dwóch wersjach: frizzante – lekko musującej oraz spumante – mocno musującej. Prosecco to wino młode i świeże o jasnosłomkowym kolorze i z wyczuwalnym aromatem skórki chleba, kwiatów akacji, owoców cytrusowych, brzoskwini, gruszki i moreli.
RIBOLLA GIALLA – Szczep o wielowiekowych tradycjach. Uprawiany był już w XIV wieku. Stosuje się go do produkcji wytrawnego wina o wyjątkowo wyrafinowanych, eleganckich i złożonych aromatach kwiatowych z wyraźną nutą cytrynową.
TREBBIANO – należy do bardzo wydajnych szczepów; wina produkowanego na jego bazie charakteryzują się kwasowością, małą zawartością alkoholu i słabym aromatem; stosowany do wytwarzania wielu win włoskich (najsłynniejsze toskańskie Orvieto); trebbiano nie jest  powszechnie znanym szczepem poza Włochami.

CZERWONE:

BARBERA – szczep łatwy do uprawy, najczęściej wykorzystywany na północy Włoch; powstaje z niego niemal połowa win w regionie Piemontu i na południu Lombardii. Wina wytwarzane z tego szczepu mogą być zarówno lekkie, jak i potężne, wymagające dłuższego okresu leżakowania. Cechy win na bazie szczepu barbera: kwasowość, taniczność, aromaty czarnej porzeczki i śliwki. Najsłynniejsze wina ze szczepu: Barbera d’Alba, Barbera d’Asti oraz Barbera del Monferrato.
DOLCETTO – szczep lokalny Piemontu, jeden z trzech najważniejszych obok nebbiolo i barbera; wina z niego powstające uznawane są za wina najlepsze do codziennych posiłków; uprawia się go w regionie Alba (apelacja Dolcetto d’Alba), Asti, Dogliano, Diano d’Alba i Acqui. Najlepsze warunki klimatyczne dla szczepu to gorące, słoneczne dni i chłodne, wilgotne noce. Zróżnicowanie temperatury odpowiada za dojrzewanie oraz zachowanie dobrego poziomu kwasowości, intensywności i owocowego charakteru. Ze szczepu dolcetto powstają zazwyczaj wina odmianowe, jednoszczepowe. Cienka skórka owoców pozwala na uzyskanie lekkich, miękkich, przyjemnych win o niskiej kwasowości i taniczności. Wyczuwalne są aromaty jeżyn, śliwek, wiśni i migdałów.
MONTEPULCIANO – jedna z najważniejszych odmian, pochodząca z Abruzzo, choć uprawia się ją również w sąsiednich regionach: Marche, Molise i Apulia; wina produkowane z montepulciano są bardzo ekspresyjne, wyraziste, eleganckie, o solidnej strukturze i wyraźnych, choć miękkich garbnikach oraz pięknym ciemnym kolorze; aromaty: wiśni, jeżyn, śliwek;
NEBBIOLO – szczep uprawiany w regionach Piemont i Lombardia; stosowany do produkcji słynnych na całym świecie win Barolo i Barbaresco; odmiana trudna zarówno do uprawy, jak i podczas winifikacji; jest szczepem często nieprzewidywalnym, kapryśnym, wrażliwym na warunki glebowe oraz geograficzne; dojrzewa bardzo późno i wymaga dużego nasłonecznienia; z nebbiolo produkuje się wina jednoodmianowe; czasami stosuje się połączenie z innymi szczepami (np. z barberą); znajduje się w czołówce odmian uznawanych za najbardziej szlachetne; wina powstające z nabbiolo są ciemne, taniczne, bogate w alkohol i długowieczne, z aromatami: wiśni, jeżyny, czekolady, rodzynek, ziół, anyżu, lukrecji, trufli i ziemi; dzięki starzeniu w beczkach uzyskuje się akcenty wanilii, dymu i smoły, a z czasem skóry, cedru i tytoniu.
NERO D’AVOLA – największe tereny upraw tego szczepu znajdują się na Sycylii; wina z niego powstające to raczej jednoodmianowe, skoncentrowane i bogate w garbniki. Czasami łączy się go z merlotem lub cabernet sauvignon; to bardzo elastyczny szczep, z którego wina nadają się zarówno do szybkiego spożycia, jak i dłuższego leżakowania – bywają starzone, jednak nie jest to regułą; z nero d’avola powstają wina o aromatach: roślinnych, czarnych porzeczek, wiśni i dżemów owocowych.
PRIMITIVO – wywodzi się z Apulli (od XIX wieku robi furorę w Kaliforni pod nazwą zinfandel); w Apulli posiada własną apelację – Primitivo di Manduria; za sprawą tamtejszego klimatu daje wina bardzo wartościowe, o głębokiej, purpurowej barwie, ze słonym posmakiem oraz aromatami: róży i czekolady.
SANGIOVESE – odmiana pochodząca z Toskanii, uprawiana na terenie całych Włoch; należy do najstarszych czerwonych odmian włoskich; łatwo przystosowuje się do różnych odmian gleby, rośnie powoli i dojrzewa późno; niekorzystne dla tego szczepu są jednak skrajne temperatury – należy do odmian klimatu umiarkowanego; wyczuwalne w winach produkowanych z tego szczepu aromaty to: świeżo zerwanych, soczystych wiśni, śliwek, czereśni, suszonych ziół, ziemi, czasami garbowanej skóry; dębowe beczki zapewniają nuty wanilii i tytoniu.

 

 

Czytaj więcej: TUTAJ

Post Author: ola